Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ εάν επιλαθώμεθά σου ω Πάτριος Ποντία γη.(Λεωνίδας Ιασονίδης) / Να ξεραίνεται η γούλα μ’ αν ανασπάλλω την πατρίδα μ’, τον Πόντον» (Κώστας Π. Μαυρόπουλος)
– Να μας ξεραθεί το στόμα, αν σε λησμονήσουμε, πατρική γη του Πόντου.
Ο κύκλος συναντήσεων της Λέσχης Ανάγνωσης ΣΑΑΚ Ανατόλια έκλεισε με ιδιαίτερη φόρτιση, συγκίνηση αλλά και κατάνυξη, σε έναν χώρο που υπενθυμίζει σε όλους μας ότι η πόλη μας είναι η κοιτίδα του Προσφυγικού Ελληνισμού !
Συναντηθήκαμε στο μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών, στο νέο κτίριο, επί της Βας. Όλγας 107 όπου την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, υπό την επιμέλεια της κ. Βίκυς Κερτεμελίδου (Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ, Μεταπτυχιακό ∆ίπλωµα Ειδίκευσης Μουσειολόγου, ∆ρ. Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π.), μέλους της λέσχης μας και συν-αναγνώστριας, υπήρχε και η εικαστική έκθεση των Δημήτρη Ανυφαντάκη και Ιφιγένειας Σδούκου, με τίτλο «Παράλιες Μνήμες».
H «Μέριμνα Ποντίων Κυριών» ιδρύθηκε το 1904 στην Τραπεζούντα του Πόντου ενώ με την επανίδρυση του στη Θεσσαλονίκη το 1923, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή συνέχισε το κοινωνικό και ανθρωπιστικό της έργο προσφέροντας εργασία σε κοπέλες που αντιμετώπιζαν θέμα επιβίωσης μετά τον ξεριζωμό και την καταστροφή.
Ο χώρος επιβλητικός, άριστα διαμορφωμένος υπό την εποπτεία της κας. Ελεωνόρας Σκουτέρη – Διδασκάλου, με τα εκθέματα να συνομιλούν τόσο μεταξύ τους όσο και μαζί μας! Με ξεναγό την πρόεδρο του σωματείου, την κα. Ανατολή Δημητριάδου περπατήσαμε ανάμεσα σε μνήμες, αναθήματα, ιστορίες, λόγια, γραπτές και άγραφες παρακαταθήκες. Προικιά κεντημένα πάνω σε όνειρα, δαντέλες στολίδια της καθημερινότητος, αντικείμενα περίσσειας τέχνης που μιλούσαν για ανθρώπους και προϊόντα, ιδέες και συμπεριφορές, αντιλήψεις και πρακτικές. Πονεμένες ιστορίες σμιλευμένες από το καλέμι του χρόνου ανάμεσα από τις φωτογραφίες, πλέον μας κοιτούσαν αινιγματικά.
Η μικρού μήκους ταινία των φοιτητών του τμήματος κινηματογράφου Α Π Θ «Θεσσαλονίκη 1922 – Τέσσερις Αφηγήσεις», που έγινε στο πλαίσιο του μαθήματός της κ. Βίκυς Κερτεμελίδου, ως διδάσκουσα, μας έβαλε και οπτικο-ακουστικά σε ένα κλίμα που φόρτισε τις περισσότερες εξ ημών.
Ο διωγμός δεν έχει χρώμα, πιστεύω, καταγωγή, χρόνο. Στον 20ο αιώνα η Ελληνική επικράτεια μειώθηκε κατά 80%, με εξαφάνιση της ελληνικής παρουσίας από τόπους όπου η καρδιά της κτυπούσε για πάνω από 4.000 χρόνια!!
Η συγκεκριμένη ημέρα είχε μια ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς αποβραδύς είχε “κοιμηθεί” ήρεμα στον ύπνο της και πλήρης ημερών η Άννα Θεοφυλάκτου, 5ης γενιάς παρουσία στη «Μέριμνα Ποντίων Κυριών», με άπλετη προσφορά ακόμη από τη γενέθλια γη, η επονομαζόμενη «κα. Μέριμνα». Επί προεδρίας της, επιπλέον όλων των άλλων, ιδρύθηκε ο παιδικός σταθμός «ΑΡΓΩ» για την ανακούφιση της εργαζόμενης μητέρας καθώς και η «Διαμαντίδειος Στέγη», όπου φιλοξενούνται ηλικιωμένοι ενώ η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών» και η ίδια προσωπικά ήταν το πρώτο σωματείο της Β. Ελλάδος που επισκέφθηκε τη μαρτυρική Κύπρο το 1975 και το 1976 φιλοξένησε 62 παιδιά από την κατεχόμενη Κύπρο επιπλέον όλων αυτών των άπορων κορασίδων, από τα πάτρια εδάφη, που είχε βοηθήσει να ορθοποδήσουν στη νέα τους πατρίδα. Για το έργο της είχε βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών.
Διαβάσαμε το βιβλίο «Μαχμούντ ή Η άνοδος της στάθμης των υδάτων» του Αντουάν Γουότερς, σε μετάφραση Γεωργίας Ζακοπούλου, από τις εκδόσεις Πατάκη, το οποίο αναφέρεται στη Συρία. Μέσα από ένα λυρικό κείμενο ήρθαμε αντιμέτωπες με διάφορα θέματα όπως η βαρβαρότητα, η φαυλότητα, η ευγένεια, η μνήμη, η λήθη, το καθεστώς, ο πόλεμος και όχι μόνον. Πόση αλήθεια κρύβεται στο παρελθόν που αναβιώνει όταν η διελκυστίνδα μεταξύ συναισθηματικής και κριτικής μνήμης κρίνεται στα σημεία; Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν και για την προσωπική αλλά και για την ιστορικά απρόσωπη μνήμη; Όταν παύουμε να υπάρχουμε, σβήνουμε ως λίθος του παγκόσμιου γίγνεσθαι στο οποίο ακούσια ή εκούσια συμμετείχαμε ή και δημιουργήσαμε; Πώς εκπαιδεύεται ο άνθρωπος απέναντι στην εξουσία; Ο λόγος λειτουργεί συνδετικά με αυτό που δεν βλέπουμε αλλά νοιώθουμε;
Αναχωρήσαμε πλήρεις!! Πλήρεις συγκίνησης, ωραιότητος, γνώσης, πληροφοριών, ανταλλαγής απόψεων αλλά και ενσυναίσθησης ότι η Ιστορία ανασαίνει στο πλευρό μας ανά πάσα στιγμή, αρκεί να την ακούμε και να αντιλαμβανόμαστε τα αποτυπώματά της στην κινούμενη άμμο της καθημερινότητός μας.
Εις το επανιδείν τον Οκτώβριο! The best is yet to come!
Η συντονίστρια,
Ανδρομάχη Καρανίκα – Δημητριάδου – ‘80
