Blog

Η Λέσχη Ανάγνωσης ΣΑΑΚ Ανατόλια μαζί με φίλους και γνωστούς περιηγήθηκε το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου, σε μια εμβληματική έκθεση με την επωνυμία «Ένδυμα Ψυχής» στο επιβλητικό κτήριο της Βίλλας Καπαντζή, το οποίο από μόνον του κουβαλά ένα μεγάλο μέρος ιστορίας της πόλης μας.

Σε φωτογραφίες τυπωμένες επάνω σε 100% βαμβακερά υφάσματα από τον Βαγγέλη Κύρη, με βελόνα και κλωστή από τον Ανατόλι Γεωργίεφ δημιουργείται εκ νέου καμβάς για μια άλλη οπτική της Ιστορίας, αναδεικνύοντας ότι το παρελθόν, μέσα από τα κατάλληλα μάτια και το μεράκι έχει πάντα και μέλλον.

Φορεσιές από όλη την Ελλάδα και όχι μόνον βγήκαν από τα μπαούλα (όσες υπήρχαν) ή ανευρέθηκαν χιλιάδες χιλιομέτρων μακριά, ανάπνευσαν, τσάκισαν, «κτύπησαν καρδιές μέσα τους» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η ευγενική ξεναγός μας, κα. Γαλάζιου, εθελόντρια από το σύλλογο «Αντηρίδα» του ιδρύματος Παπαγεωργίου και ανέδειξαν ιστορίες της Ιστορίας, πολιτισμό, τέχνη, ανθρωπολογικά στοιχεία.  Και όλα αυτά σε διάρκεια 16 μηνών, εν μέσω πανδημίας!

Κεφαλόδεσμοι κορασίδων με κορδέλες που περήφανα καυχιόταν για τον αριθμό τον προξενιών που ήρθαν, ανέμιζαν με μια τρισδιάστατη αίσθηση, ακόμη και μέσα από τους τοίχους.  Μαύρα ρούχα για τους μικρούς Μακεδόνες για να τους εξοικειώνουν από νωρίς με το θάνατο.  Αύρα Ευρώπης από την βασίλισσα Αμαλία σε μόδα που ενσωματώνεται στα σεγκούνια των ντόπιων γυναικών.  Κεφαλόδεσμοι σε υπόκλιση, φόρος τιμής στους ευεργέτες της έκθεσης αλλά και στους επισκέπτες που την τιμούν με την παρουσία τους.  Τεχνική «μονοκονδυλιάς» (η κλωστή ξεκινά και δεν κόβεται παρά μόνον στο τέλος) στα γιλέκα των υπασπιστών του Όθωνα. Παπαδιαμαντικές μορφές ξεπηδούν με τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, με δυνατό παρόν μέσα στη σιωπή. Η χαμένη ευκαιρία του βιώματος της Αναγέννησης από την Ελλάδα η οποία την περίοδο εκείνη είχε Τουρκοκρατία αποκαθίσταται στους τοίχους του μουσείου όπου με την τεχνική «γιαροσκούρο» που είναι η ένταση μεταξύ φωτός και σκίασης τονίζεται το κέντημα και σκοτεινιάζει σταδιακά η εικόνα, προσφέροντας την τρισδιάστατη αίσθηση στον επισκέπτη. Ο κεφαλόδεσμος «κατσούλι» από το Ρουμλούκι Ημαθίας. Οι στολές με ενσωματωμένα κομμάτια γούνας από την Καστοριά.  Γυναίκες με φορεσιές της Εβραϊκής, Μουσουλμανικής, Αρμενικής και Ελληνικής κοινότητος που ζούσαν στην Θεσσαλονίκη, σε υπόκλιση – φόρος τιμής σε αυτούς που τόσα χρόνια έζησαν μαζί.

Κάθε έργο έχει δύο όψεις – αυτό που δημιουργεί ο καλλιτέχνης και αυτό που βλέπει ο θεατής.  Οι βελονιές του Ανατόλι Γεωργίεφ που αναδεικνύουν τον καμβά βρίσκονται σε έναν διαρκή διάλογο επικοινωνίας με τις μορφές και τα κομμάτια της Ιστορίας που αποτυπώνονται από τον φωτογραφικό φακό του Βαγγέλη Κύρη. Στην προκειμένη περίπτωση,  τα συναισθήματα, ο μόχθος, το όραμα, το μεράκι της σύμπραξης των δύο αυτών ανθρώπων  δουλεμένα επάνω στη δημιουργική συνθήκη της Ιστορίας δονούν την ψυχή του θεατή της έκθεσης αυτής.

Η έκθεση έχει ταξιδέψει στην Λευκωσία Κύπρου, στην Ύδρα, στην Καλαμάτα, στην Σύρο, την Κρήτη,στην Βενετία, στην Κορέα, στην Ακρόπολη των Αθηνών και στην Θεσσαλονίκη θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου 2025.

Ανδρομάχη Καρανίκα – Δημητριάδου

Συντονίστρια

«Ο βιωμένος χώρος ονομάζεται τόπος στην λογοτεχνία.  Τα γεγονότα και την πληροφορία τα λαμβάνουμε από την Ιστορία ενώ τη συγκίνηση και τον συναισθηματικό παλμό για αυτά, από την λογοτεχνία».

Σαράντα λέσχες από όλη την Ελλάδα, μαζί με αυτές και η Λέσχη Ανάγνωσης ΣΑΑΚ Ανατόλια συναντήθηκαν στην ακριτική Κομοτηνή – εκεί που ο χρόνος συναντά την κληρονομιά και ο πολιτισμός την μνήμη, η Ανατολή ενώνεται με τη Δύση και οι γεύσεις στο σταυροδρόμι των πολιτισμών αλληλο-επιδρούν  για να μαγέψουν τον επισκέπτη.

Η Λέσχη Φιλαναγνωσίας Κομοτηνής με την ακάματη συντονίστρια της, κα. Ρένα Σαμαρά – Μάινα πήρε την σκυτάλη για φέτος και παρά τις αντιξοότητες που παρουσιάστηκαν όπως η ξαφνική απόφαση τελευταίας κυριολεκτικά στιγμής του κου. Ομέρ Ζουλφί Λιβανελί να προτιμήσει την βραχείας διάρκειας παρουσία του διαδικτυακά,  και την ασταμάτητη βροχή που μούλιασε για ένα τριήμερο τα πάντα, οι οικοδέσποινες με ένα ζεστό χαμόγελο και μία παροιμιώδη φιλοξενία δημιούργησαν το ιδανικό κλίμα για μία «δύσκολη» συζήτηση συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων, χαρτογράφησης του τραύματος της Ιστορίας, ανάδειξης των τρόπων επούλωσης μέσα από την πολιτειότητα, διαμόρφωσης της συλλογικής και ατομικής ταυτότητος με το βλέμμα στο σήμερα, διατήρησης του οράματος της ειρήνης και του ανθρωπισμού και πολλά άλλα ζητήματα.

Το μουσείο του Καραθεοδωρή με τη βαριά κληρονομιά ενός μυαλού που αποτελεί έναν εθνικό θησαυρό (δυστυχώς σε αφάνεια) μας έδειξε το μεγαλεπήβολο σχέδιο του κορυφαίου Έλληνα μαθηματικού, το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης που φιλοξενεί ευρήματα από την Προϊστορική έως τη Βυζαντινή εποχή( από τις αρχές του 3^ου αιώνα π.Χ.), την  μυρωδιά του καλού καφέ που πλανάται στην πόλη, τα λεμπλεμπιά, το καλομαγειρεμένο χουνκιάρ μπεγιαντί μας αγκάλιασαν με τη Θρακιώτικη φιλοξενία και μας έδειξαν μια πόλη όπου συναντιούνται ο πολιτισμός, η Ιστορία, οι γεύσεις, το χθες με το αύριο.

Το θέμα «Η ιστορία στην Λογοτεχνία – Τόπος και χρόνος» με τα βιβλία των Ομέρ Ζουλφί Λιβανελί και «55» του Θωμά Κοροβίνη μέσα από τις εισηγήσεις των κ. Μαρία Δημάση* και κας. Κατερίνας Σχοινά** ήταν από μόνο του μία πρόκληση στον τόπο και τον χρόνο που βρισκόμασταν με τον ιμάμη της πόλης να κάθεται δίπλα στον μητροπολίτη της – εικόνα μαγικού ρεαλισμού για την χρονική στιγμή που διαδραματίζονται τα δύο αναγνώσματα. 

Η Λέσχη Ανάγνωσης ΣΑΑΚ «Ανατόλια» ήταν παρούσα και μάλιστα στην ερώτηση του μέλους μας, κας. Δόμνας  Δούμα για το συναισθηματικό φορτίο του συγγραφέα όταν ασχολείται με ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, ο κος. Κοροβίνης μας εξήγησε αναλυτικά το πως ο συγγραφέας επιβάλλεται να κάνει την υπέρβαση και να ελέγξει το θυμικό του, να παραμένει ψύχραιμος παρατηρητής και καταγραφέας των γεγονότων καθώς είναι στην προαίρεση του να μην είναι απολιτικός αλλά από την άλλη να κρατήσει την ισορροπία της Ιστορίας.  Η Πόλη αντιμετωπίζεται ως παλίμψηστο χρονικών επιπέδων και καθώς σταδιακά τα μνημονικά περιβάλλοντα εκλείπουν, ο λογοτέχνης μέσω του βιβλίου κληροδοτεί έναν μνημονικό τόπο και μέσω της μεταμνήμης στην επόμενη γενιά.  Η πλέον πιστή συνοδοιπόρος στο ταξίδι της ζωής, η νοσταλγία αλλάζει πρόσωπο και πορεύεται. 

Η μελέτη της Ιστορίας δεν είναι χρονολογίες και τοπωνύμια. Είναι διαμόρφωση τρόπου σκέψης και διαχείρισης του αύριο. Η Ιστορία είναι πεδίο πολλαπλότητος και ανοικτότητος καθώς η αλήθεια δεν είναι ποτέ μία.  Και κυρίως, η επίσημη ιστορία δεν είναι αποκλειστικό κτήμα των επιφανών και των ταγών αλλά τροφοδοτείται από το χαμηλόφωνο ανθρώπινο βίωμα των πολλών και των αντι-ηρώων αυτής.

Με αυτές τις σκέψεις, τον κ Θωμά Κοροβίνη να μας τραγουδά ελληνικά και τουρκικά τραγούδια αποχωρήσαμε με την φαρέτρα γεμάτη αισθήματα, συναισθήματα και για μερικούς από εμάς, με το ξεφτισμένο πιά χαμόγελο των Ιώνων προγόνων μας να μας γνέφει με νόημα. 

Ραντεβού τον Δεκέμβριο του 2025 – να είμαστε καλά – στην Ήπειρο αυτή τη φορά, στα Ιωάννινα.  Και του χρόνου!!

Ανδρομάχη Καρανίκα – Δημητριάδου

Συντονίστρια

*Η Μαρία Δημάση είναι Καθηγήτρια του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με γνωστικό αντικείμενο τη Διδακτική γλώσσας και λογοτεχνίας στην Ελλάδα και στον παρευξείνιο χώρο.

** Η Κατερίνα Σχοινά σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Α Π Θ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον ίδιο τομέα, στο Δ Π Θ.  Διδάσκει στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχει κατά καιρούς συνεργαστεί με διάφορα περιοδικά λόγου και τέχνης όπως (δε)κατά, Διαβάζω, Εντευκτήριο, Νησίδες, Φιλόλογος.