Blog

Η πανδημία από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 (Covid-19) προκάλεσε μια τρομακτική ανατροπή στη ζωή μας και πρωτοφανή προβλήματα στην καθημερινότητά μας. Ειδικότερα, για τα άτομα με νόσο Alzheimer ή άλλης μορφής άνοια, και με δεδομένα τα κλινικά συμπτώματα της νόσου, δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα, τόσο στα ίδια τα άτομα όσο και στους περιθάλποντες και στις οικογένειές τους. Από τα διαθέσιμα μέχρι σήμερα στοιχεία, δεν προκύπτει ότι τα άτομα με άνοια έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από τον ιό Covid-19. Επειδή όμως τα άτομα αυτά είναι κυρίως ηλικιωμένοι, με άλλες υποκείμενες παθήσεις όπως π.χ. αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, κ.α. θεωρούνται ότι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρά συμπτώματα, αν προσβληθούν από Covid-19. Επιπλέον τα άτομα με άνοια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης συμπεριφορικών διαταραχών όπως είναι η σύγχυση, η ψυχοκινητική διέγερση, η αγχώδης διαταραχή, η κατάθλιψη και το παραλήρημα λόγω της κοινωνικής απομόνωσης από την εφαρμογή των γενικών περιοριστικών μέτρων. Παρά την ύπαρξη πολλαπλών ερευνητικών προσπαθειών παγκοσμίως, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία ή εμβόλιο για την αντιμετώπιση της λοίμωξης από τον ιό Covid-19. Η καλύτερη στρατηγική για τον περιορισμό της μετάδοσής του είναι η τήρηση των οδηγιών που ισχύουν για το γενικό πληθυσμό, όπως το τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή της επαφής των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα), η τήρηση των αποστάσεων από άλλα άτομα (τουλάχιστον 2 μέτρα) καθώς και η χρήση προστατευτικής μάσκας, εφόσον απαιτείται. Ωστόσο, λόγω των κλινικών συμπτωμάτων της άνοιας, όπως είναι η έκπτωση μνήμης και οι συμπεριφορικές διαταραχές, τα άτομα με άνοια δεν είναι σε αρκετές περιπτώσεις σε θέση να κατανοήσουν πλήρως και να εφαρμόσουν επαρκώς τις οδηγίες προφύλαξης και να αξιολογήσουν σωστά κάποια συμπτώματα του Covid-19 (πυρετός, βήχας, κλπ.).

Γενικές οδηγίες για άτομα με άνοια που μένουν  στο σπίτι και περιθάλποντες
Είναι σημαντικό, πέραν της ικανοποίησης των βασικών τους αναγκών, τα άτομα με άνοια, για να διατηρήσουν τις νοητικές τους ικανότητες, καθώς επίσης και την καλή ψυχολογική κατάσταση και την καθημερινή τους λειτουργικότητα, και στο βαθμό που είναι σε θέση να ανταποκριθούν, πρέπει :

• Να συνεχίζουν τις καθημερινές δραστηριότητές τους τηρώντας ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα όσο πιο πιστά γίνεται. 
• Να επικοινωνούν τακτικά με τους αγαπημένους τους ανθρώπους μέσω τηλεφώνου ή βιντεοκλήσεων.
• Να κάνουν ήπια φυσική άσκηση, μέσα στο σπίτι ή σε ασφαλή υπαίθριο χώρο αν είναι δυνατόν. Το βάδισμα σε ακτίνα 200 μέτρων από το σπίτι, λαμβάνοντας φυσικά τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα, ελαττώνει τη συχνότητα εμφάνισης συμπεριφορικών παρενεργειών λόγω της απομόνωσης.
• Να ακολουθούν υγιεινή διατροφή (πλούσια σε φρούτα και λαχανικά) και να πίνουν αρκετά υγρά για να έχουν καλή ενυδάτωση.
• Να έχουν καλό και επαρκή ύπνο
• Να μένουν στο σπίτι και αν και όταν υπάρχει επείγουσα ιατρική ή άλλη ανάγκη να βγουν από αυτό, θα πρέπει να συνοδεύονται.
• Να κάνουν δραστηριότητες, οι οποίες ασκούν τον εγκέφαλό τους. Μερικές τέτοιες δραστηριότητες, οι οποίες ασκούν τον εγκέφαλο και βοηθούν στην αποφυγή της πλήξης και των συμπεριφορικών παρενεργειών της καραντίνας είναι :

1. Η χρήση της τεχνολογίας όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα, οι υπολογιστές και τα τάμπλετ όχι μόνο για την επικοινωνία με τα αγαπημένα τους πρόσωπα αλλά και για να περάσουν ευχάριστα τον χρόνο τους με διάφορες εφαρμογές, παιχνίδια, ασκήσεις κλπ
2. Η ανάκληση ευχάριστων αναμνήσεων από το παρελθόν και η αφήγηση της προσωπικής τους ιστορίας.  
3. Η ακρόαση παλιών αγαπημένων τραγουδιών για τα οποία έχουν ευχάριστες αναμνήσεις
4. Δραστηριότητες οι οποίες τους προκαλούν ευχαρίστηση, όπως διάβασμα, μουσική, ζωγραφική,  κηπουρική, σταυρόλεξα, παζλ, πλέξιμο, τηλεθέαση της αγαπημένης τους εκπομπής, κ.α.
5. Απλές οικιακές εργασίες όπως τακτοποίηση πραγμάτων και ρούχων, κ.α.

Οι περιθάλποντες πρέπει να έχουν την ευθύνη και στενή εποπτεία τήρησης των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, να έχουν υπομονή και κατανόηση και να προσφέρουν στα άτομα με άνοια συνεχή πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη. Ως περιθάλποντες πρέπει να ενημερώνουν με απλά λόγια τα άτομα με άνοια για τη σοβαρότητα της κατάστασης λόγω του Covid-19. Στην περίπτωση που αυτά παρουσιάζουν άρνηση, τότε δεν είναι σκόπιμη η επανάληψη των ίδιων πληροφοριών. Η πληροφόρηση πρέπει να επικεντρώνεται και να αφορά τα σημαντικότερα θέματα, δηλαδή στην τήρηση των κανόνων υγιεινής, το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, την παραμονή στο σπίτι και την αποφυγή επισκέψεων. Πιο συγκεκριμένα οι περιθάλποντες πρέπει:

• Να φροντίζουν για την επάρκεια των φαρμάκων που λαμβάνει ο ασθενής και να διασφαλίζουν ότι λαμβάνει τη φαρμακευτική του αγωγή κανονικά.
• Να έχουν σε εμφανές σημείο το τηλέφωνο του προσωπικού του γιατρού.
• Να φροντίζουν για την έγκαιρη προμήθεια των απαραίτητων ειδών διατροφής και οικιακής χρήσης. Αυτό είναι προτιμότερο να γίνεται το πρωί όταν δεν υπάρχει πολύς κόσμος.
• Να δείξουν στα άτομα με άνοια πώς γίνεται το σωστό πλύσιμο των χεριών.
• Να τοποθετούν αυτοκόλλητα σημειώματα στο μπάνιο και σε άλλα σημεία του σπιτιού, ώστε υπενθυμίζουν στα άτομα που φροντίζουν να πλένουν τα χέρια τους για 20 δευτερόλεπτα.
• Να φροντίζουν ώστε να υπάρχουν αντισηπτικά με περιεκτικότητα τουλάχιστον 70% σε αλκοόλ σε συγκεκριμένα σημεία του σπιτιού, σε περίπτωση που ο ανοϊκός δε μπορεί να πηγαίνει στο μπάνιο εύκολα.
• Να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε συμπτώματα λοίμωξης, καθώς πολλές φορές τα άτομα με άνοια δεν τα αναφέρουν. Πρέπει να τα ρωτούν αν αισθάνονται κάποιο πόνο ή ενόχληση δείχνοντας το συγκεκριμένο σημείο.
• Στην περίπτωση που ο περιθάλπων δεν κατοικεί μαζί με το άτομο που φροντίζει, πρέπει να  έχει τακτική επαφή μαζί του, είτε μέσω τηλεφώνου είτε μέσω βιντεοκλήσεων.

Χρήσιμα τηλέφωνα για πρακτικές συμβουλές και ψυχολογική στήριξη: Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης ΕΟΔΥ: 10306
Γενικές πληροφορίες για τον κορωνοϊό : eody.gov.gr

Από τον Βασίλειο Παπαλιάγκα ’95 MD/PhD Νευρολόγο Αναπλ. καθηγητή Φυσιολογίας Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος

Καθημερινά ακούμε πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση που βιώνουμε κυρίως σε ό,τι αφορά την πιο «ευάλωτη» ομάδα του πληθυσμού, τους ηλικιωμένους. Η επιδημία έχει ανατρέψει την καθημερινότητα και την ρουτίνα όλων μας αλλά και των μεγαλύτερων ηλικιών. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι από εμάς αντιλαμβανόμενοι τον κίνδυνο και το φόβο εξάπλωσης του ιού, τηρούμε ευλαβικά τις οδηγίες που μας έχουν δοθεί. Πόσο εύκολο είναι όμως να κατανοήσουν οι μεγαλύτεροι (γονείς, παππούδες, γιαγιάδες) ότι είναι απολύτως απαραίτητο να προσέχουν και οι ίδιοι;

Οι ηλικιωμένοι, όπως και άτομα μικρότερης ηλικίας «αγαπούν» τη ρουτίνα και παρουσιάζουν αλλαγές στα συναισθήματά τους και τη συμπεριφορά τους όταν χρειάζεται να έρθουν αντιμέτωποι με οποιαδήποτε αλλαγή τους «ξεβολεύει» από όσα έχουν μάθει να κάνουν κάθε μέρα. Αυτό συμβαίνει επειδή η ρουτίνα τους προσδίδει ηρεμία, ασφάλεια και έλλειψη άγχους, στις περισσότερες περιπτώσεις. Από την άλλη, ο εγκλεισμός όντας κάτι πρωτόγνωρο και άγνωστο, φέρνει στην επιφάνεια φοβίες, άγχος, μοναξιά, αβεβαιότητα και ως αποτέλεσμα δυσκολία προσαρμογής στην πλέον «προσωρινή» και διαφορετική ζωή.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, λοιπόν, χρειάζεται υπομονή και η κατάλληλη βοήθεια από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας προς αυτή την τόσο «ευαίσθητη» ομάδα. Καθοδήγηση και στήριξη μπορεί να υπάρχει ακόμα και αν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας δεν συγκατοικούν με τον ηλικιωμένο. Αρχικά, καλό θα είναι να διασφαλιστεί ότι ο ηλικιωμένος έχει καταλάβει το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει κοινωνική απόσταση (όχι συνωστισμός σε σούπερ μάρκετ, καφενεία κτλ.) από όλους στην περίοδο της πανδημίας. Παρόλα αυτά, η κοινωνική απόσταση δεν συνεπάγεται τη μοναξιά. Ο φροντιστής καλό θα είναι να πραγματοποιεί τακτικές επισκέψεις στον ηλικιωμένο, τηρώντας πάντα όλα τα μέτρα ασφαλείας τόσο για τον ίδιο αλλά και για τον ηλικιωμένο. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι χρειάζονται ενθάρρυνση έτσι ώστε να «τηρούν» τις αγαπημένες τους συνήθειες, όπως να επικοινωνούν τηλεφωνικά με συγγενείς και φίλους, να παρακολουθούν μέσω της τηλεόρασης προγράμματα που τους ευχαριστούν, ακόμα και να διαβάσουν ένα βιβλίο. Είναι πολύ σημαντικό να καταφέρουν να κρατήσουν οτιδήποτε θετικό έκαναν πάντα κατά την διάρκεια της ημέρας. Επίσης είναι μια καλή ευκαιρία να γεμίσουν τον χρόνο τους ξεκινώντας ένα καινούριο χόμπι (π.χ. πλέξιμο).

Φροντίζουμε, αγαπάμε, ακούμε, εμψυχώνουμε και επικοινωνούμε με τους μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους, τονίζοντας όλα αυτά που θα μπορούν να κάνουν μετά το τέλος της πανδημίας έχοντας τηρήσει πιστά όλο αυτό τον καιρό τα μέτρα προστασίας.

Προσέχουμε τον εαυτό μας, προσέχουμε αυτούς που αγαπάμε, μένουμε σπίτι δημιουργώντας όμορφες οικογενειακές εικόνες για την επόμενη μέρα.

Από την Φωτεινή Καμπουρίδου ‘00 Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & Επαγγελματικού Προσανατολισμού

1. Ποια είναι τα συμπτώματα του νέου κορονοϊού SARS-COV-2 που έχουν εξακριβωθεί ως τώρα;
   Tο άτομο που μολύνθηκε από τον SARS-COV-2 μπορεί να είναι ασυμπτωματικό ή να εμφανίζει σε ήπια ή σοβαρή μορφή: συμπτώματα λοίμωξης κυρίως από το αναπνευστικό (πυρετό, βήχα, δυσκολία στην αναπνοή) μυαλγίες, καταβολή και σπανιότερα συμπτώματα από το γαστρεντερικό όπως διάρροια και έμετος.
   
2. Έχουμε αντιληφθεί ότι ο αυτός ο ιός δεν κάνει διακρίσεις. Σίγουρα, όμως, υπάρχουν οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Εκτός από τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ποιες είναι οι υπόλοιπες;
   Πράγματι ο ιός δεν κάνει καμία διάκριση. Προσβάλλει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Οι ευάλωτες όμως ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν οι ηλικιωμένοι καθώς και τα άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με υποκείμενο χρόνιο νόσημα όπως καρδιαγγειακό νόσημα, πνευμονοπάθεια, σακχαρώδη διαβήτη, ανοσοανεπάρκεια.
   
3. Στην περίπτωση που έχουμε συμπτώματα ίωσης αλλά δεν ξέρουμε τι ίωση είναι, ποιες είναι οι βασικές οδηγίες;
   Τηλεφωνούμε στον γιατρό μας ή στον ΕΟΔΥ στο 1135 και ακολουθούμε τις οδηγίες του. Αν τα συμπτώματά μας είναι ήπια, παραμένουμε στο σπίτι. Αν έχουμε πιο βαριά συμπτώματα, όπως υψηλό πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή, πηγαίνουμε στο νοσοκομείο, ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού μας.
   
4. Σε ποιους συμβουλεύετε να κάνουν το τεστ ανίχνευσης; Είναι όλα τα τεστ αξιόπιστα; Στην περίπτωση που είναι αρνητικό, σημαίνει ότι έχουμε ανοσία ή ότι δεν έχουμε εκτεθεί σε κίνδυνο;
   Το κλειδί για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού είναι η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση με στόχο την απομόνωση-καραντίνα των ατόμων στα οποία ανιχνεύεται ο ιός αλλά και των επαφών τους.
   Άτομα με τα συμπτώματα που ανέφερα παραπάνω, μπορούν να κάνουν την εξέταση για την ανίχνευση του κορωνοϊού είτε ιδιωτικά, αν έχουν ήπια συμπτωματολογία, είτε στο νοσοκομείο, αν αυτό κριθεί αναγκαίο από τους ειδικούς. Η διάγνωση SARS-CoV-2 στην παρούσα φάση της πανδημίας γίνεται ΜΟΝΟ με τη μοριακή εξέταση RT- PCR, λαμβάνοντας δείγματα από ρινοφαρυγγικό, στοματοφαρυγγικό επίχρισμα ή από το κατώτερο αναπνευστικό. Η δειγματοληψία θα πρέπει να γίνει είτε στο σπίτι του ασθενή που έχει ήπια συμπτώματα από ιδιωτικό υγειονομικό φορέα είτε στο νοσοκομείο σε βαρύτερα περιστατικά. Τα αντισώματα με τη μορφή των γρήγορων τεστ ανίχνευσης IgG/IgM ή ανοσοενζυμικών κλπ τεχνικών ανίχνευσης IgM και/ή IgA και/ή IgG σε αυτή τη φάση της πανδημίας ΔΕΝ έχουν αξία, εκτός αν χρησιμοποιούνται ως διαγνωστικό εργαλείο συνδυαστικά με την μοριακή εξέταση από χέρια ειδικών λοιμωξιολόγων. Μάλιστα, τα αποτελέσματά τους μπορεί να παραπλανήσουν ή να αποπροσανατολίσουν το κοινό από τη σωστή διάγνωση της νόσου COVID-19. Κι αυτό επειδή τα αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 παράγονται αρκετά αργότερα από την έκθεση και μόλυνση του ατόμου από τον ιό. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει αρνητικά αντισώματα κατά την 9η ημέρα από την έκθεση στον ιό ενώ κατά την δέκατη ημέρα τα αντισώματά του μπορεί να θετικοποιηθούν. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα άτομα δεν αναπτύσσουν την ανοσολογική τους απάντηση έναντι του ιού με τον ίδιο ρυθμό. Αυτή η καθυστέρηση ανάπτυξης αντισωμάτων καθιστά τις ανοσοδοκιμασίες ανίχνευσης αντισωμάτων ανεπαρκείς για την ταχεία αξιολόγηση πιθανού ή ύποπτου κρούσματος. Φαίνεται ότι οι δοκιμασίες ανίχνευσης αντισωμάτων είναι μεν χρήσιμος δείκτης της λοίμωξης, αλλά η χρησιμότητά τους θα είναι πιο εμφανής σε μεταγενέστερες φάσεις της πανδημίας, όταν θα εξετάζεται η απόκτηση ανοσίας του πληθυσμού.
   
5. Ποιες είναι βασικές συμβουλές στην περίπτωση καραντίνας φορέα ή ύποπτου για νόσηση περιστατικού στο σπίτι, μαζί με τους οικείους του;
   Άτομα που ήρθαν σε επαφή με ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα
   λοίμωξης με το νέο κορονοϊό (π.χ. μέλη οικογένειας, φίλοι, συνάδελφοι) παρακολουθούν την υγεία τους (θερμομέτρηση δύο φορές την ημέρα) από την ημέρα της τελευταίας επαφής με το κρούσμα και για 14 ημέρες. Σκόπιμη είναι η τακτική (καθημερινή) επικοινωνία με επαγγελματία υγείας για όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης. Για όλο το διάστημα της παρακολούθησης (14 ημέρες) πρέπει να εφαρμόζονται τα παρακάτω:
   • Διαμονή σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο που χρησιμοποιείται μόνο από το άτομο αυτό.
   • Περιορισμός όσων φροντίζουν το άτομο, ιδανικά ένα άτομο που δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου (δηλαδή δεν είναι μεγάλης ηλικίας και δεν έχει χρόνιο νόσημα).
   • Δεν επιτρέπονται επισκέψεις.
   • Διαμονή των υπόλοιπων μελών της οικογένειας σε διαφορετικό δωμάτιο και εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τήρηση απόστασης τουλάχιστον 2μ από το άτομο.
   • Περιορισμός των μετακινήσεων του ατόμου στο σπίτι, όσο είναι δυνατό.
   • Καλός αερισμός των κοινόχρηστων χώρων.
   • Καλό πλύσιμο των χεριών πριν και μετά από κάθε επαφή με το άτομο ή το περιβάλλον του (δωμάτιο, αντικείμενα), πριν και μετά την προετοιμασία φαγητού, πριν το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας (πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού ανάλογα εάν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα ή όχι).
   • Πάντα κάλυψη στόματος και της μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος.
   • Προσεκτική απόρριψη των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της μύτης και του στόματος, σχολαστικό πλύσιμο στην περίπτωση που αυτά δεν είναι μιας χρήσης.
   • Αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά, ιδιαίτερα σάλιο, πτύελα ή άλλες αναπνευστικές εκκρίσεις και κόπρανα με γυμνά χέρια και εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης. Σωστή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών.
   • Αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα του ασθενούς όπως πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, πετσέτες, σεντόνια τα οποία μετά από σχολαστικό πλύσιμο επαναχρησιμοποιούνται.
   • Καθαρισμός και απολύμανση επιφανειών και αντικειμένων στο δωμάτιο του ασθενούς καθημερινά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:50, αν χρησιμοποιείται χλωρίνη αρχικής αραίωσης 5%.
   Καθαρισμός της τουαλέτας καθημερινά με τον ίδιο τρόπο. 
   
6. Με σεβασμό στα θύματα της πανδημίας, βλέπουμε ότι η Ελλάδα διάγει μια καλή πορεία. Σε ποια φάση της καμπύλης εξάπλωσης του ιού βρισκόμαστε αυτές τις ημέρες, σύμφωνα με τα δεδομένα της ιατρικής κοινότητας και την προσωπική σας εμπειρία
   Από τα δεδομένα που έχουν δηλωθεί και καταγραφεί στον ΕΟΔΥ μέχρι σήμερα φαίνεται ότι ο κορονοϊός στη χώρα μας ακολουθεί ομαλό ρυθμό μετάδοσης. Το στοίχημα στην παρούσα πανδημία είναι η ομαλοποίηση της επιδημικής καμπύλης στη χώρα μας –flattering of the curve- με στόχο να μπορέσει το Σύστημα Υγείας μας να ανταποκριθεί
   αποτελεσματικά ώστε να χαθούν όσο λιγότερες ανθρώπινες ζωές είναιεφικτό και τα εξιτήρια από τις ΜΕΘ να είναι όσα και οι εισαγωγές ασθενών σε αυτές… Για να επιτευχθεί όμως αυτός ο στόχος, ελλείψει εμβολίου και ειδικής θεραπείας για τον νέο κορονοϊό, μόνο ένας αποτελεσματικός τρόπος υπάρχει: η κοινωνική αποστασιοποίηση και αποφυγή κοινωνικών επαφών (social distancing). Θα πρέπει λοιπόν να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας έτσι, ώστε αυτή να αποτελεί ένα «κοινωνικό εμβόλιο» με στόχο αφενός να μην μολυνθούμε από τον κορονοϊό και αφετέρου να μην μολύνουμε άλλους… Η χώρα μας οφείλει να προετοιμαστεί ώστε να συνεισφέρει στην παγκόσμια προσπάθεια ελέγχου της πανδημίας και να μην αποτελέσει έναν από τους «αδύναμους κρίκους».
   
7. Μπορεί η βελτίωση των καιρικών συνθηκών (άνοδος θερμοκρασίας) να περιορίσει τη διασπορά του Covid-19, όπως γίνεται συνήθως με τον εποχική γρίπη;
   Δεν είναι προς το παρόν γνωστό κατά πόσο η βελτίωση του καιρού και η υψηλότερη θερμοκρασία σχετίζεται με περιορισμό της διασποράς του νέου κορωνοϊού Covid-19. Άλλοι ιοί, όπως της εποχικής γρίπης και του κοινού κρυολογήματος, μεταδίδονται ευκολότερα τους ψυχρούς μήνες χωρίς αυτό να αποκλείει την πιθανότητα νόσησης σε περιόδους που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες.
   
8. Η παγκόσμια ερευνητική ιατρική κοινότητα εργάζεται πυρετωδώς για τη δημιουργία αποτελεσματικού θεραπευτικού σκευάσματος για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού Covid-19 και των νοσημάτων που επιφέρει στον άνθρωπο. Πόσο κοντά είμαστε, τουλάχιστον για το φάρμακο;
   Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη νόσο. Η θεραπεία είναι συμπτωματική με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων. (π.χ. πυρετός, δυσκολία στην αναπνοή). Η διεθνής βιβλιογραφία για τη χρήση αντιιϊκών κατά του νέου ιού είναι πολύ περιορισμένη και προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από την Κίνα. In vitro και in vivo μελέτες υποδεικνύουν ενδεχόμενη θεραπευτική δραστικότητα ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών έναντι κορνοοϊών που μοιάζουν με το νέο κορονοϊό SARS-CoV-2. Ωστόσο, προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους με χρήση ομάδας ελέγχου, που να υποστηρίζουν τη χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου σε ασθενείς με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από το νέο κορονοϊό SARS-CoV-2. Σύμφωνα με την 6η έκδοση των Κατευθυντήριων Οδηγιών της Εθνικής Επιτροπής Υγείας της Κίνας, για την εμπειρική θεραπεία του COVID-19 συστήνονται τα εξής αντιιϊκά: ιντερφερόνη α (IFN-α) υπό μορφή
   εισπνοών, lopinavir/ritonavir, φωσφορικήχλωροκίνη, ριμπαβιρίνη και arbidol (ευρέως φάσματος αντιιϊκό). Επίσης δοκιμάζεται η χορήγηση πλάσματος πλούσιου σε αντισώματα SARS-CoV-2 από ασθενείς που έχουν αναρρώσει από COVID-19. Ενθαρρυντικά αποτελέσματα εξάλλου έδωσε ένα νέο πειραματικό φάρμακο κατά του ιού SARS-Cov-2. Πρόκειται για τον πολύ ισχυρό αναστολέα, τον λεγόμενο αναστολέα σύντηξης ek1c4, που φαίνεται να έχει την ικανότητα να εμποδίζει τη μόλυνση του ανθρώπου από τον κορονοϊό, καθώς στοχεύει στη λεγόμενη πρωτεΐνη-ακίδα (λόγω του σχήματός της), την οποία χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να προσκολληθεί στην επιφάνεια του υγιούς κυττάρου, να το επιμολύνει και έτσι να ξεκινήσει η διαδικασία του πολλαπλασιασμού του στο ανθρώπινο σώμα.
   
9. Στα ιατρικά σενάρια, η «επόμενη μέρα» θα σημαίνει ότι η νόσος θα εξαλειφθεί, θα γίνει εποχική ή, σε χειρότερη περίπτωση, θα συνεχίσει η επίπτωση παρατεταμένα μέχρι τη στιγμή που θα βρεθεί το εμβόλιο;
   Πρόκειται για νέο παθογόνο το οποίο προκαλεί πανδημία σε εξέλιξη. Όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε τη διάρκεια της πανδημίας και πώς αυτή θα εξελιχθεί. Η κυκλοφορία και η διάθεση του εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 φαίνεται ότι θα αργήσει για να μπορέσει να ανατρέψει το τρέχον πρώτο πανδημικό κύμα του ιού. Ωστόσο, φαίνεται ότι το εμβόλιο θα μπορέσει να φανεί χρήσιμο σε μελλοντικά κύματα ή σε ένα μετα-πανδημικό σενάριο κατά το οποίο ο ιός θα συνεχίσει να κυκλοφορεί ως εποχικός.
   
10. Πώς προβλέπεται ότι θα είναι η διαδικασία για την άρση του περιορισμού μας στο σπίτι;
    Αναφορικά με την άρση των περιοριστικών μέτρων, αυτή θα περάσει από διάφορα στάδια. Κάθε απόφαση της κυβέρνησης, έπειτα από συστάσεις των ειδικών, θα εκτιμάται ξεχωριστά και θα δοκιμάζεται την πράξη για διάστημα περίπου δύο εβδομάδων. Εννοείται ότι θα πρέπει να συνεχίζονται να τηρούνται οι αυστηροί κανόνες υγιεινής και κοινωνικής απόστασης αλλά και απομόνωσης όσων νοσούν. Δεν αποκλείεται λοιπόν, περιοριστικά μέτρα ή ακόμη και η καραντίνα να επιστρέφουν περιοδικά σε περιοχές ή πληθυσμούς όπου εμφανίζεται μεγάλη διασπορά του ιού.
    
11. Μένουμε σπίτι. Και ακούμε αρκετούς να αναρωτιούνται: «γιατί, ενώ έχω μείνει σπίτι εδώ και τόσες εβδομάδες και δεν έχω νοσήσει, δεν πρέπει να βγω ή να συνωστιστώ με φίλους που κι αυτή έχουν κάνει το ίδιο;». Τι απαντάτε;
    Η απάντηση είναι ότι ο κορνοϊοός βρίσκεται παντού και είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός. Η εξάπλωσή του έχει υπάρξει ραγδαία. Είναι ένας καινούριος ιός, και γι αυτό δεν είναι ακόμη καλά μελετημένος ως προς την βιολογική του συμπεριφορά. Όσο δεν υπάρχει εμβόλιο και ειδική θεραπεία, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής και κοινωνικής απόστασης. Επειδή δεν είναι δύσκολο να «ξεφύγει» ο ιός και να προσβάλλει μαζικά πληθυσμό, γεγονός που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε από τις πιο καλά οργανωμένες χώρες της Δύσης. Η ιταλική τακτική της καραντίνας που πρωτοεφαρμόστηκε τον 14 ο αιώνα ως τακτική προστασίας από ολυσματικές ασθένειες φαίνεται ότι ακόμα και σήμερα αποδίδει καρπούς. Πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν ότι ο εμβολιασμός έναντι άλλων νοσημάτων όπως έναντι ερυθράς και ιλαράς μπορεί να προκαλέσει διασταυρούμενη ανθεκτικότητα (cross-resistance) του οργανισμού έναντι του SARS-CoV-2. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι τα νέα άτομα εμφανίζουν ηπιότερη κλινική εικόνα από τους ηλικιωμένους που δεν έχουν εμβολιαστεί για ερυθρά ή ιλαρά.Τέλος θα ήθελα να τονίσω ότι ο νέος κορονοϊός όχι μόνο δεν διαθέτει κανενός είδους «εξυπνάδα» αλλά δεν είναι καν ζωντανός μικροοργανισμός. Για να επιβιώσει και να πολλαπλασιαστεί χρειάζεται έναν ζωντανό οργανισμό, τον άνθρωπο. Ας του στερήσουμε τον εαυτό μας ως όχημα επιβίωσής του…

ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ’88 Ιατρός Βιοπαθολόγος, Aναπληρώτρια Kαθηγήτρια Μικροβιολογίας & Ανοσολογίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος Γεν. Γραμματέας Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

Από την Φωτεινή Καμπουρίδου ‘00
Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας & Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Η εφηβεία αποτελεί ήδη από μόνη της μια δύσκολη και απαιτητική
περίοδο, καθώς σηματοδοτεί την μετάβαση από την παιδική ηλικία στην
ενήλικη ζωή. Οι έφηβοι ούτως ή άλλως καλούνται να είναι σε
καθημερινή βάση αντιμέτωποι με δυσκολίες, πίεση από τους γονείς και
πολλές φορές να έρχονται σε αντιπαράθεση με αυτούς. Τις
περισσότερες φορές, η συναισθηματική τους κατάσταση είναι ασταθής
καθώς από την μια πλευρά υπάρχουν αισθήματα θετικά, όπως για
παράδειγμα το αίσθημα της ανεξαρτησίας, από την άλλη όμως βιώνουν
και καταστάσεις, όπως ασυνεννοησία με τους γονείς και συχνούς
καυγάδες. Μέσα σε όλα αυτά, λοιπόν, είναι αναγκασμένοι να
διαχειριστούν και τον υποχρεωτικό περιορισμό μέσα στο σπίτι λόγω του
κορονοϊού.
Η αντιμετώπιση των δυσκολιών λόγω του εγκλεισμού διαφέρει σε ότι
αφορά τους εφήβους συγκριτικά με άλλες ηλικιακές ομάδες, καθώς στην
εφηβική ηλικία υπάρχει επιτακτική ανάγκη για ιδιωτικό χρόνο και χώρο
και από την άλλη υπάρχει άρνηση στο να κατανοήσουν ότι ο
περιορισμός στο σπίτι είναι απαραίτητος για όλους.
Παρόλο που ο διάλογος μαζί τους φαντάζει δύσκολος, ίσως είναι τώρα η
ευκαιρία για τους γονείς να συζητήσουν μαζί τους για οτιδήποτε τους
προβληματίζει και τους φοβίζει. Οι γονείς χρειάζεται να δείξουν υπομονή
και κατανόηση έτσι ώστε το παιδί να νιώσει ότι υπάρχει ενσυναίσθηση
από την πλευρά τους και ως εκ τούτου να αναπτύξουν ασφάλεια προς
το πρόσωπο, τόσο το δικό τους όσο και των γονέων τους.
Ακόμη, είναι ζωτικής σημασίας οι γονείς να διασφαλίσουν ότι θα υπάρχει
προσωπικός χώρος για το κάθε ένα από τα μέλη της οικογένειας, χωρίς
αυτό να σημαίνει απομόνωση, απλώς να φροντίσουν να μην υπάρχει
οποιαδήποτε πίεση για συζήτηση γεγονότων που πιθανόν να
επιβαρύνουν την ήδη φορτισμένη ψυχολογική κατάσταση των παιδιών.
Τέλος, καλό θα ήταν να δοθούν αρμοδιότητες μέσα στο σπίτι στους
εφήβους (π.χ. βοήθεια με τις δουλειές του σπιτιού, βοήθεια στην
φροντίδα μικρότερων παιδιών της οικογένειας), γεγονός το οποίο θα
τονώσει την αυτοπεποίθησή τους και το αίσθημα ανάληψης ευθυνών,
θα εξαλείψει την ανία και θα μειώσει τον χρόνο ενασχόλησής τους με τα
κοινωνικά δίκτυα.
Και τελικά πώς θα είναι η προσαρμογή στην ζωή μετά το τέλος του
κορονοϊού; Όπως για όλους, έτσι και για τα παιδιά της εφηβικής ηλικίας
η ζωή τους θα χρειαστεί να επανέλθει σταδιακά στους παλιούς ρυθμούς
της καθημερινότητας. Ξεκινώντας από τις βασικές τους ευθύνες, οι

οποίες αφορούν τη σχολική τους ζωή, θα πρέπει οι γονείς να εξηγήσουν
ότι είναι πολύ σημαντικό όλα να γίνονται όπως πριν (διάβασμα,
εξωσχολικές δραστηριότητες).
«Μένοντας σπίτι» δυναμώνουμε, ωριμάζουμε και γινόμαστε καλύτεροι
για το αύριο και για την επόμενη μέρα.