Τα φώτα της ράμπας έπεσαν για την 20η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης επιβεβαιώνοντας ότι ότι το βιβλίο είναι ο επίτιμος καλεσμένος στο κέντρο ενός κύκλου πολλών ανθρώπων – πολύ περισσοτέρων απ’όσους νομίζουμε.
Η συγκεκριμένη διοργάνωση είχε ένα ιδιαίτερα ευμέγεθες εύρος τη φετινή χρονιά. Με 850 εκθέτες, περισσότερους από 1.500 Έλληνες και ξένους συγγραφείς, ομιλητές και επαγγελματίες του βιβλίου από 40 χώρες και με πάνω από 550 εκδηλώσεις σε 14 αίθουσες, συνολικής έκτασης 16.000 τετρ. μέτρων, δηλαδή 16 στρεμμάτων, η Δ Ε Β Θ έζησε ένα τριήμερο γιορτής του λόγου, κατάθεσης και ανταλλαγής απόψεων, εντυπώσεων, αντιθέσεων και δημιουργίας.
Τιμώμενη χώρα το εμιράτο της Σάρτζα που είναι η τρίτη σε έκταση και η τρίτη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αποτελώντας μέρος της μητροπολιτικής περιοχής Ντουμπάι-Σάρτζα-Αϊμάν. Βρίσκεται κατά μήκος της νότιας ακτής του περσικού Κόλπου στην Αραβική Χερσόνησο. Η πόλη είναι ένα κέντρο για τον πολιτισμό και τη βιομηχανία και από μόνη της συμβάλλει το 7.4% του ΑΕΠ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Η επιλογή της συγκεκριμένης χώρας, με έναν εντυπωσιακό περίπτερο, μικρογραφία του Τάτζ-Μαχάλ, έγειρε πολλά ερωτήματα όσον αφορά τη συγκεκριμένη επιλογή. Σε μία δράση που επικυρώνεται η σκέψη, η διανόηση, η γραφή και η ανταλλαγή απόψεων τιμάται μία χώρα η οποία καταγγέλλεται εδώ και χρόνια για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από επίσημους οργανισμούς (ακόμη και από το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Το συγκεκριμένο περίπτερο δεν είχε να επιδείξει κύκλο συγγραφέων, πνευματικής ανάπτυξης και διανόησης αλλά κυρίες παραδοσιακών συλλογών με μπούργκα, μάλλον χωρίς περαιτέρω μόρφωση (φάνηκε από την ανεπιτυχή προσπάθεια επικοινωνίας), λιβάνια για αρωματισμό χώρου και την αποπομπή κακών πνευμάτων, προσφορά γραφής των ονομάτων των επισκεπτών στην Αραβική. Ίσως η ανάγκη για το άνοιγμα νέων αγορών στον τομέα του βιβλίου να είναι μία πλατφόρμα εξακόντισης των πωλήσεων κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τους αντιπροσώπους του Πανεπιστημίου Ιονίου. Το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο είναι το μόνο στην Ελλάδα που έχει προγράμματα για μεταφραστές και το οποίο διδάσκει – όπως ανέφερε και η εκπρόσωπός του – όλες τις γλώσσες πλην των Αραβικών, κάτι για το οποίο εργάζονται πυρετωδώς για την δημιουργία αντιστοίχων μαθημάτων, το συντομότερο δυνατό.
Οι εκδηλώσεις ήταν διάχυτες στο πρόγραμμα, τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους ομιλητές, αρκετές συνέπιπταν η μία με την άλλη, αλλά όσες καταφέραμε να παρακολουθήσουμε, ήταν στην πλειονότητά τους αξιόλογες.
Το θέμα γυναίκα θα έλεγα κυριάρχησε στην φετινή έκθεση. Ενδιαφέροντα βιβλία με το συγκεκριμένο άξονα, γύρω από την γυναίκα άνθρωπο, την αυτοδιάθεσή της στο πέρασμα του χρόνου ή ακόμη και στο πέρασμα του Ισημερινού, έμφυλα πρότυπα και πατριαρχική κοινωνία. Με στεντόρεια φωνή κατονομάσθηκαν οι ανάγκες τόσο του σώματος όσο και της ψυχής της, οι αγωνίες της, η μετάλλαξη προτύπων στο χρόνο αλλά και στο κοινωνικό σύνολο.
Φυσικά τέθηκαν υπό συζήτηση, παρουσίαση και προβληματισμό, θέματα όπως η ιστορική μνήμη, τα graphic novels ως τμήματα μια pop κουλτούρας, η κλιματική αλλαγή, η συγκριτική λογοτεχνία, η έμφυλη γραφή και όχι μόνον.
Η τέχνη της γραφής συνομίλησε και με άλλες τέχνες πλην αυτής του λόγου, με διάνθισε παρουσιάσεις τόσο σε συγκινησιακό όσο και σε γνωστικό επίπεδο. Ακούστηκαν δημοτικά τραγούδια αλλά και άριες της όπερας.
Από αυτή την γιορτή της ανάγνωσης δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι Λέσχες Ανάγνωσης. Η εξωστρέφεια, ο εθελοντισμός και η κοινωνική προσφορά των Λεσχών Ανάγνωσης, ήταν το βασικό θέμα της ωριαίας συζήτησης η οποία ανάτρεψε στερεοτυπικές εικόνες και προσέφερε καινούργιες ευκαιρίες διαδραστικής επικοινωνίας. Την συγκεκριμένη εκδήλωση προλόγισε ο πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, κ. Νικ. Κούκης, υπό την αιγίδα του οποίου διοργανώθηκε η φετινή συνάντηση των Λεσχών.
Η παρουσία της Λέσχης Ανάγνωσης Σ Α Α Κ Ανατόλια ήταν διττή στην 20η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στην πόλη μας – τόσο ως συμμετοχή στις διάφορες και ποικίλες εκδηλώσεις, όσο και ως συγγραφική παρουσία των μελών της.
. Τον χορό των λέξεων και των σκέψεων άνοιξε η Καίτη Στεφανάκη, με την παρουσίαση του βιβλίου της «Στις άκριες γυναικείων χωραφιών», των εκδόσεων Εντευκτήριο. Όπως γράφει και η ίδια στο τέλος του βιβλίου «Συμφιλιώνομαι με την αποσπασματικότητα του λόγου μου, με την αλήθεια που ποτέ δεν είναι μία. Παρηγοριά η πολλαπλή εκδοχή των πάντων. Ρευστές οι λέξεις με παρασύρουν στον ωκεανό του χρόνου. Ευχαριστώ όλα της ζωής μου τα αλφάβητα, τα λεξικά και τα βιβλία που διάβασα, ξέχασα ή χάραξα εντός μου, τα χρώματα, τις μυρωδιές, τους ήχους κι όλα εκείνα που συστήνουν τη συνειδητή και ασυνείδητη ζωή μου.»
. Ένα από τα παλαιότερα μέλη της Λέσχης μας και απόφοιτη, η Βασιλική Γκουντζίδου – Ιακώβου υποδέχθηκε γνωστούς, φίλους, συμμαθητές και αναγνώστες της γραφής της, στο stand των εκδόσεων «Ανάτυπο». Με το γνωστό της χιούμορ σχολίασε τη συλλογή μικρών ιστοριών την περίοδο της καραντίνας «Καραντί να τα χρονογραφήματα». Συγκίνηση για το συλλογικό έργο στο οποίο συμμετέχει με δύο διηγήματα «Ασύνορες μνήμες» ενώ το παραμύθι της «Η γιαγιά Σοφία, ο Χαραλαμπούλης, το Διαδίκτυο και το Cyberbullying» εστίασε στο επίκαιρο και φλέγον θέμα του εκφοβισμού και της ενδογενεακής αλληλεγγύης.
. Η Θάλεια Μακρίδου – Τσιάβου, το νεότερο μέλος της Λέσχης μας και απόφοιτη του σχολείου, την Κυριακή 19 Μαϊου, σε στρογγυλή τράπεζα περί πεζογραφίας συμμετείχε με την πρώτη της λογοτεχνική απόπειρα, το βιβλίο της «Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά», εκδόσεων «Βακχικόν». Μικρές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, από αυτές που άλλοτε περνούν απαρατήρητες και άλλοτε λειτουργούν ως σταγόνα σε ένα ποτήρι έτοιμο να εκραγεί.
Άξια αναφοράς είναι και μία πολύ ωραία εκδήλωση με ομιλητή τον Λ. Ναρ, συγγραφέα, αρθρογράφο και καθηγητή ελληνικής φιλολογίας στο Ανατόλια έγινε με αφορμή το βιβλίο για τα Σεφραδίτικα τραγούδια. Όπως σημείωσαν και οι αξιόλογοι συμμετέχοντες στην παρουσίαση, η σωτηρία ιστορικών στοιχείων, ιστοριών, μίας παροιμίας, μίας λέξης, μίας γεύσης όπως και των συγκεκριμένων Εβραϊκών τραγουδιών, με στίχους που λειτουργούν ως μαρτυρίες είναι μνημόσυνο και ανάσταση για κάποιες ψυχές που ανέβηκαν τον δικό τους Γολγοθά κάτω από τραγικές συνθήκες της Ιστορίας μας.
Με την αυλαία να έχει πέσει, με πολλά θέματα στο τραπέζι για τα οποία υπάρχει θετικό πρόσημο διοργάνωσης, με πολλά περισσότερα προς καλυτέρευση, μένω τα λόγια του μεγάλου Τζ. Ρ. Κίπλινγκ.
«Είμαι από τη φύση μου έμπορος των λέξεων. Και οι λέξεις, βέβαια είναι το πιο ισχυρό ναρκωτικό που χρησιμοποιείται από την ανθρωπότητα». Ας μείνουμε σε αυτό το «παραισθησιογόνο» εμπόριο ιδεών και λέξεων. Και του χρόνου!!
Ανδρομάχη Καρανίκα – Δημητριάδου,
Συντονίστρια Λέσχης Ανάγνωσης Σ Α Α Κ
